Tìm hiểu cấu tạo sinh học của Bộ Não

Bộ não là trung tâm điều khiển của hệ thần kinh trung ương, chịu trách nhiệm điều khiển hành vi. Não được bảo vệ bởi hộp sọ, và gần với các giác quan chính như thị giác, thính giác, vị giác, khứu giác, và cơ quan cảm giác về thăng bằng. Hộp sọ có chức năng bảo vệ não khỏi các tổn thương, tác động từ bên ngoài.

Từ khi mới sinh đến khi trưởng thành, não bộ người có nhiều sự thay đổi lớn. Lúc mới sinh, trung bình não của một đứa trẻ nặng khoảng 450g, thời thơ ấu nặng khoảng 910g, đến khi trưởng thành, trung bình não bộ của người phụ nữ nặng 1220g, nam giới nặng khoảng 1360g. Mặc dù có sự khác biệt đáng kể với từng cá nhân và khác biệt thần kinh giữa hai giới nhưng điều đó không làm ảnh hưởng tới chỉ số IQ hoặc các chỉ số khác của sự nhận thức.

Bộ não con người rất phức tạp. Bộ não con người được cấu tạo từ các tế bào thần kinh neuron, tế bào thần kinh đệm và các mạch máu.

Não người có hơn 100 tỉ tế bào thần kinh, mỗi tế bào thần kinh liên kết với khoảng 100 ngàn tế bào thần kinh khác. Tế bào thần kinh neuron thực hiện chức năng kích thích, dẫn truyền, gửi và nhận các tín hiệu, xung thần kinh.

Các tế bào thần kinh đệm làm nhiệm vụ cân bằng nội môi, nâng đỡ, nuôi dưỡng và tạo điều kiện cho tín hiệu được truyền đi trong hệ thần kinh. Số lượng tế bào thần kinh đệm nhiều hơn số lượng neuron thần kinh gấp khoảng 50 lần.

Đa số các bộ não đều thể hiện sự khác biệt giữa chất xám và chất trắng. Chất xám chủ yếu gồm các thân tế bào thần kinh. Trong khi đó trong chất trắng của não thì đa số là các sợi liên kết các tế bào thần kinh. Những sợi thần kinh được tách ly bằng chất Myelin do tế bào Oligodendroglia tạo ra. Màu trắng đặc trưng trong chất trắng của não do màu trắng của chất Myelin mà ra.

Não được phân chia thành não trước, não giữa và não sau. Trong phần não trước có các bán cầu não, mỗi não bán cầu có 4 thuỳ: Thùy chẩm, thùy đỉnh, thùy thái dương và thuỳ trán. Não giữa có tuyến yên, đồi não và cấu tạo dưới đồi. Não sau có hành não và tiểu não.

Vai trò của não bộ

Bộ não giữ nhiều chức năng vô cùng quan trọng, có ý nghĩa sống còn với cơ thể. Não bộ điều khiển chức năng của các cơ quan trong cơ thể, điều khiển lời nói, suy nghĩ, hành động, giúp con người phản ứng lại với các tình huống trong cuộc sống, điều hòa lại cơ thể khi  stress,căng thẳng,… Cấu trúc não với các tổ chức khác nhau, mỗi cấu trúc lại có một chức năng riêng biệt, vừa độc lập vừa thống nhất với nhau tham gia chung vào chức năng điều khiển cơ thể của bộ não.

• Trung não tham gia điều khiển các cử động mắt, cầu não chịu trách nhiệm trong việc phối hợp cử động mắt, mặt, biểu cảm khuôn mặt, nghe và thăng bằng.
• Hành tủy chịu trách nhiệm kiểm soát nhịp thở, huyết áp, nhịp tim và cử động nuốt.
• Hệ lưới kiểm soát mức độ thức tỉnh, mức độ nhận thức về môi trường xung quanh và liên quan đến giấc ngủ.
• Trong 12 dây thần kinh sọ não, 10 dây xuất phát từ thân não, kiểm soát cử động mắt, biểu cảm khuôn mặt,vị giác, cử động nuốt, cử động mặt, cổ vai, lưỡi.
• Tiểu não giúp phối hợp các động tác, tạo nhịp điệu khi cử động như khi vẽ tranh, tập luyện thể thao,… Tiểu não giúp duy trì tư thế, cảm giác cân bằng, thăng bằng, kiểm soát trương lực các cơ và vị trí tay chân.
• Vùng hạ đồi: kiểm soát các chức năng như ăn, ngủ, tình dục, cảm xúc, điều hòa thân nhiệt, tiết các nội tiết tố và vận động.
• Thùy trán là thùy lớn nhất trong bốn thùy não. Thùy trán chịu trách nhiệm cho các chức năng như lời nói, trí tuệ, hành vi, kỹ năng vận động. Vỏ não trán trước đóng vai trò quan trọng về trí nhớ, sự thông minh, khả năng tập trung, tích cách.
• Thùy chẩm nằm phía  sau não, chịu trách nhiệm quá trình cảm nhận màu sắc, hình dạng của con người.
• Thùy đỉnh phân tích đồng thời các tín hiệu nhận được từ các vùng khác nhau của não, từ đó tổng hợp đưa ra các thông tin, cảm nhận, ý nghĩa mới của sự vật.
• Thùy thái dương tham gia vào bộ nhớ thính giác, giúp nhận biết sự vật, khuôn mặt, tham gia vào bộ nhớ ngôn ngữ, phân tích cảm xúc và phản ứng của người khác.
• Hệ viền liên quan đến cảm xúc. Trong hệ thống này có vùng hạ đồi, môt phần của vùng đồi thị, hạnh nhân (liên quan hành vi hung hăng) và vùng hải mã (liên quan đến khả năng ghi nhớ thông tin).
• Tuyến yên kiểm soát nội tiết tố (hormone), chịu trách nhiệm kiểm soát và điều hòa quá trình tăng trưởng và phát triển, chức năng của các tuyến khác như  tuyến giáp, tuyến sinh dục, tuyến thượng thận,…
• Bán cầu não trái chịu trách nhiệm về ngôn ngữ và lời nói, bán cầu não thì có vai trò chủ đạo hơn trong xử lý thông tin và xác định không gian.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng, khi tác động vào một bên của não sẽ gửi tín hiệu về phía đối diện của cơ thể. Não bộ bên trái điều khiển phía bên phải của cơ thể và ngược lại. Ví dụ khi tác động vào vùng vận động ở phía bên phải của não sẽ tạo ra những cử động phía bên trái cơ thể, kích thích vỏ não vận động nguyên phát bên trái sẽ làm cho phía bên phải cử động.

Trên đây là một vài thông tin về cấu tạo sinh học cũng như chức năng sinh học của Não bộ. Bộ não của chúng ta thật diệu kì phải không nào? Nhờ có não bộ mà con người trở thành sinh vật quyền năng nhất hành tinh này, vươn tầm chinh phục cả vũ trụ bao la.

Và nếu bạn quan tâm hơn đến việc khám phá tiềm năng não bộ thì có thể tìm hiểu thêm bộ môn Sinh trắc học dấu vân tay nhé! Đây là bộ môn phân tích năng lực bẩm sinh của mỗi người thông qua dữ liệu dấu vân tay.