Con người cần phải có phần “Thông Minh Tâm Linh” này để phát triển lòng mong muốn tìm hiểu: về ý nghĩa của sự vật, về sự việc nhìn xa trông rộng, về chân giá trị.
Nhờ có SQ mà con người có những ước mơ và cố gắng đạt nguyện chúng.
Nhà tâm lý học Dana Zohar và Ian Marshall nhận ra một phương diện khác về trí tuệ con người, gọi là trí tuệ tâm linh SI (Spiritual Intelligence) được xác định qua chỉ số trí tuệ tâm linh SQ (spirital quotient). Loại trí tuệ này liên quan đến các vấn đề về ý nghĩa cuộc sống và các giá trị tuyệt đối.
Dana Zohar định nghĩa về trí tuệ tâm linh như sau “tôi nghĩ tâm linh nằm trong bản chất sâu thẳm của con người, có tính chất tuyệt đối liên hệ với nền tảng của chơn ngã.
Các nhà vật lý có thể gọi đó là không lượng tử. Những người có tôn giáo có thể coi đây là thượng đế. Người theo Phật giáo có thể gọi là trạng thái chứng nghiệm. Gọi nó bằng tên gì không phải là vấn đề quan trọng. Ngay cả trong vật lý có một loại tực tại nền tảng như là cơ sở cấu tạo vạn vật.”
Trí tuệ tâm linh còn được mô tả là “trí tuệ mà ta dùng để giải quyết các vấn đề về ý nghĩa và giá trị, trí tuệ mà chúng ta có thể sắp đặt hành động và tổ chức cuộc sống của mình vào trong một môi trường rộng hơn, phong phú hơn và có ý nghĩa hơn, trí tuệ có thể giúp chúng ta hành động hay chọn một hướng đi có ý nghĩa nhất.” (Kathleen Noble)
Trí tuệ tâm linh được xem là trí tuệ cao nhất của con người. Với trí tuệ tâm linh, chúng ta có thể giải quyết các vấn đề liên quan đến ý nghĩa sống, chất lượng sống và giá trị sống. Ví dụ, là con người, chúng ta thường xuyên để tâm đến các vấn đề liên quan đến ý nghĩa và giá trị căn bản như:
- Tại sao chúng ta được sinh ra?
- Ý nghĩa đích thực của cuộc sống là gì?
- Liệu công việc chúng ta đang làm có đem lại sự thỏa mãn cho ta?
- Tôi có liên quan với tự ngã của mình và với người khác không?
- Làm thế nào để ta có thể đem lại hạnh phúc cho mình và cho người?
- Liệu ta có nên tiếp tục nỗ lực bước tiếp trên con đường ta đang di dù cho rất mệt mỏi và chán chường?
Khi trả lời thỏa mãn các câu hỏi trên, chúng ta đạt được hạnh phúc và trí tuệ tâm linh, chứ không phải trí thông minh hay trí tuệ cảm xúc, giúp chúng ta tìm ra giải pháp tốt hơn cho các vấn đề này.
Có thể nói rằng trí tuệ tâm linh là sự kết hợp và giao thoa giữa trí thông minh và trí tuệ cảm xúc. Đây là loại trí tuệ dung hòa giữa tư duy lý trí và tư duy tình cảm mà chỉ có con người mới có khả năng này. Con người khác con vật và cái máy vi tính nhờ có trí tuệ tâm linh. Động vật có trí tuệ cảm xúc và máy tính có thể tính toán nhưng chúng không có trí tuệ tâm linh.
Trí tuệ tâm linh thể hiện cách sống toàn thiện và toàn diện: thuần thiện, tự ý thức tốt, có tâm từ, sáng tạo, có suy nghĩ tốt, có khả năng lý giải vấn đề một cách hợp lý…
Trí tuệ tâm linh giúp chúng ta nhận ra và có cách giải quyết các vấn đề về ý nghĩa và giá trị sống để rồi chúng ta có khả năng định hướng tư tưởng, hành động của mình đến chân trời rộng hơn và ý nghĩa hơn. Với trí tuệ tâm linh, chúng ta dễ dàng phân biệt đúng-sai, thiện-ác và thấy ra nhiều con đường đi trong cuộc sống và chọn cho mình con đường tốt nhất.
