Yêu là gì…? Yêu một người là như thế nào…?
Tại sao nhân loại lại có tình yêu? Tại sao có một số dạng tình yêu bền lâu và có loại lại chỉ thoáng qua? Các nhà nghiên cứu và các nhà tâm lý học đã đặt ra một số học thuyết khác nhau về tình yêu để giải thích sự hình thành và kéo dài của phạm trù này.
Yêu là cảm xúc cơ bản của con người, nhưng hiểu được cách xuất hiện và lý do nó xuất hiện không phải lúc nào cũng dễ dàng. Trong thực tế, có một thời gian khá dài, nhiều người cho rằng tình yêu đơn giản là một thứ quá đỗi nguyên thủy, bí ẩn và nhuốm màu tâm linh, nên khoa học chẳng thể nào hiểu được cặn kẽ.
Sau đây là bốn học thuyết lớn được đặt ra để giải thích tình yêu và những mối gắn bó khác về cảm xúc.
Thích và Yêu.
Nhà tâm lý học Zick Rubin cho rằng tình yêu đôi lứa được hình thành từ 3 thành tố:
– Sự gắn bó.
– Sự quan tâm.
– Sự gần gũi.
Rubin tin rằng có đôi khi chúng ta cảm thấy coi trọng và ngưỡng mộ ai đó thật nhiều. Ta tận hưởng thời gian bên họ và muốn ở quanh họ, nhưng điều này không phải lúc nào cũng là yêu. Thay vào đó, Rubin gọi đây là Thích. Yêu, ngược lại, sâu sắc hơn, đậm đà hơn và chứa đựng một ham muốn tiếp xúc và chung đụng cơ thể một cách mãnh liệt. Những người đang “thích” nhau đơn giản là thích ở bên cạnh người kia, còn những người đang “yêu”, họ quan tâm nhiều đến nhu cầu của đối phương chẳng kém gì nhu cầu của bản thân.
Gắn bó là nhu cầu nhận được sự quan tâm, chấp thuận, và tiếp xúc cơ thể với người kia. Quan tâm là coi trọng nhu cầu và niềm hạnh phúc của người kia không kém gì bản thân mình. Sự gần gũi thân mật là chia sẻ suy nghĩ, ước muốn, và cảm xúc với đối phương.
Dựa trên định nghĩa này, Rubin sáng tạo ra một bảng hỏi để đánh giá thái độ của một người về người kia và phát hiện ra những câu hỏi thang đo về yêu và thích này giúp ông củng cố những quan niệm của mình về tình yêu.
Nhưng khi bạn yêu người ấy, bạn sẽ chăm sóc và ngưng trêu chọc họ.
Tình yêu Đồng hành với Tình yêu Đam mê.
Theo nhà tâm lý học Elaine Hatfield và cộng sự của bà, có 2 kiểu tình yêu:
– Tình yêu đồng hành.
– Tình yêu đam mê.
Tình yêu đồng hành được định hình bởi sự tôn trọng lẫn nhau, sự gắn bó, yêu thương và tin tưởng. Tình yêu đồng hành thường hình thành từ cảm giác thấu hiểu và tôn trọng lẫn nhau.
Tình yêu đam mê được định hình bởi những cảm xúc mãnh liệt, thu hút về mặt tình dục, nỗi lo âu và tình yêu thương. Khi những cảm xúc mãnh liệt được đối phương đáp lại, con người ta cảm thấy mình phấn chấn và thỏa mãn. Tình yêu này nếu không được đáp lại sẽ đưa đến cảm xúc thất vọng và chán nản. Hatfield cho rằng tình yêu đam mê chỉ tồn tại ngắn ngủi, thường là từ 06 đến 30 tháng.
Hatfield cũng cho rằng tình yêu đam mê xuất hiện khi những mong đợi về văn hóa thúc đẩy con người ta phải lòng nhau, khi một người gặp được một người tình theo đúng lý tưởng sẵn có của mình, và khi bạn cảm thấy bị kích thích mãnh liệt về cơ thể với người kia.
Lý tưởng mà nói, tình yêu đam mê sau đó sẽ thường chuyển biến thành tình yêu đồng hành bền chặt hơn. Mặc dù hầu hết mọi người đều muốn có được những mối quan hệ vừa an toàn, vừa có sự ổn định của tình yêu đồng hành lại vừa có sự mãnh liệt của tình yêu đam mê, nhưng Hatfield tin rằng sự kết hợp này là khá hiếm gặp.
Bánh xe màu sắc tình yêu.
Trong cuốn sách “Màu sắc tình yêu” xuất bản năm 1973 của mình, nhà tâm lý học John Lee so sánh các kiểu tình yêu như một bánh xe màu sắc. Cũng giống như màu sắc có ba tông cơ bản thì Lee cho rằng tình yêu cũng có 3 “tông” chính. Ba “tông” này là:
– Yêu nồng nàn: Từ Eros xuất phát từ tiếng Hy Lạp có nghĩa là “đam mê” hay “gợi tình.” Lee cho rằng kiểu tình yêu này vừa có sự đam mê về thể xác và cảm xúc.
– Yêu bỡn cợt: Ludos theo tiếng Hy Lạp có nghĩa là “trò chơi.” Kiểu tình yêu này thường như kiểu đùa vui, bỡn cợt, không phải lúc nào cũng nghiêm túc. Những người có kiểu yêu này thường không sẵn sàng cam kết bất kỳ điều gì và luôn cảnh giác khi thấy sự gần gũi tiến đi quá xa.
– Yêu trong sáng: Storge trong tiếng Hy Lạp có nghĩa là “tình yêu thương tự nhiên.” Dạng tình yêu này thường đại diện bởi tình yêu thương gia đình, giữa cha mẹ và con cái, anh chị em, và những người trong dòng họ. Dạng tình yêu này có thể cũng hình thành từ tình bạn giữa những người có chung mối quan tâm và cam kết, từ đây họ dần hình thành tình yêu thương với người kia.
Cứ tiếp tục suy luận theo bánh xe tình yêu màu sắc này, Lee cho rằng các tông màu cơ bản có thể kết hợp với nhau để tạo ra những màu khác, ba kiểu tình yêu cơ bản này có thể hợp lại để tạo ra 9 kiểu tình yêu thứ cấp khác. Ví dụ, kết hợp Tình Yêu Nồng Nàn và Tình Yêu Bỡn Cợt ta sẽ có Tình Yêu Ám Ảnh.
3 kiểu chính:
- Yêu Nồng Nàn – Yêu một người đúng lý tưởng.
- Yêu Bỡn Cợt – Tình yêu như một trò chơi.
- Yêu Trong Sáng – Tình yêu như tình bạn.
3 kiểu thứ cấp:
- Yêu Ám Ảnh (Yêu Nồng Nàn + Yêu Bỡn Cợt) – Luôn bị tình yêu ám ảnh.
- Yêu Thực Dụng (Yêu Bỡn Cợt + Yêu Trong Sáng) – tình yêu mang tính thực tế và thực dụng.
- Yêu vị tha (Yêu Nồng Nàn + Yêu Trong Sáng) – Một tình yêu không màng đến bản thân mình.
Học thuyết tam giác tình yêu.
Nhà tâm lý học Robert Sternberg đưa ra học thuyết Tam giác tình yêu, phát biểu rằng tình yêu có 3 thành tố:
– Gần gũi.
– Đam mê.
– Cam kết.
Những sự kết hợp của 3 thành tố này sẽ tạo ra những dạng thức tình yêu khác nhau. Ví dụ, kết hợp Gần Gũi và Cam Kết sẽ tạo ra tình yêu đồng hành, kết hợp Đam Mê và Gần Gũi sẽ cho ra tình yêu lãng mạn.
Theo Sternberg, các mối quan hệ xây dựng dựa từ 2 thành tố trở lên sẽ dài lâu hơn những mối quan hệ chỉ dựa trên một thành tố. Sternberg sử dụng thuật ngữ tình yêu trọn vẹn để mô tả sự kết hợp giữa Đam Mê, Gần Gũi và Cam Kết. Mặc dù dạng tình yêu này là mạnh mẽ và bền lâu nhất nhưng Sternberg cũng cho rằng loại tình yêu này vô cùng hiếm.
Tham khảo. View Article Sources
Hatfield, E., & Rapson, R. L. Love, sex, and intimacy: Their psychology, biology, and history. New York: HarperCollins; 1993.
Lee, J.A. The Colors of Love. New York: Prentice-Hall; 1976.
Rubin, Z. “Measurement of romantic love.” Journal of Personality and Social Psychology, 1970, 16: 265-273.
Sternberg, R.J. The Triangle of Love: Intimacy, Passion, Commitment. New York: Basic Books; 1988.
Nguồn: https://www.verywellmind.com/theories-of-love-2795341
————————————————————
SINH TRẮC HỌC DẤU VÂN TAY HUMANO
Website: Humano.vn
Hotline: 19009421
Tham khảo chuyên môn tại: Lindanga.com
